Sulukule’de Kentsel Dönüşüm iptal edildi
İstanbul’da yüzlerce yıllık bir tarihe sahip olan ve dünyanın en eski Roman yerleşimlerinden biri sayılan Sulukule’de yargı, 12 yıl sonra bir kez daha iptal kararı verdi. Kararın gerekçesi, projenin 5366 sayılı yasa ile kamu yararına uygun olmaması. İstanbul 9. İdare Mahkemesi, Sulukule ile ilgili kentsel dönüşüm kararına ‘onay’ veren Koruma Kurulu ile Fatih Belediyesi Meclis kararını iptal etti.
Bin yıllık Roman Mahallesi olan Sulukule 2006’da başlayan ‘kentsel dönüşüm’ sürecinde tamamen yıkılmıştı. Bu yıkım sürecinde onlarca dava açıldı. Yenileme projesi ilk kez, 26 Nisan 2012’de İstanbul 4. İdare Mahkemesi tarafından ‘kamu yararı olmadığı’ gerekçesiyle iptal edildi. Ancak Fatih Belediyesi, inşaata devam edebilmek için ilk projeden farkı olmamasına rağmen yeni bir proje hazırladı. İstanbul 2 Nolu Yenileme Alanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 25 Temmuz 2012 tarih kararı ile bu proje de hızla onaylandı.
Sulukule Mahallesinin hukuk mücadelesi devam etti.
Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği ile uzun yıllardır mahallede yaşayan üç Roman yurttaşın açtığı davada İstanbul 9. İdare Mahkemesi kararını verdi. Mahkeme, Koruma Kurulu kararı ile aynı zamanda bu kararın uygulanmasına onay veren Fatih Belediyesi meclis kararını iptal etti. Kararın gerekçesi ise projenin 5366 sayılı yasa ile kamu yararına uygun olmaması ve ortada bir ‘koruma’ bulunmaması olarak gösterildi.
Dava açma hakkı tanınmıyor!
Sulukule ile ilgili yargının verdiği bu ikinci iptal kararı, anlaşılmaz bir şekilde, davacılardan iki mahalle sakinine belediyeye karşı dava açma hakkını tanımıyor. Gerekçe olarak da, artık mülklerini kaybetmiş olmaları. Yani, sürecin başında mülk sahibi olan bu kişiler, yenileme projesi nedeniyle hukuka aykırı bir biçimde mülkleri zorla ellerinden alınmak suretiyle mülksüzleştirildikleri halde, karara göre artık mülk yani hak sahibi sayılmıyorlar. Dolayısıyla da, yenileme projesinin hukuksuz olduğu tescillenmesine rağmen haklarını aramak ve başlarına gelen felaketin hesabını sormak için ‘ehliyet’ sahibi değiller!
Bu son karar, ilkinden de geç bir şekilde, tam 12 yıl sonra, geçtiğimiz günlerde geldi. Ne var ki, mahallenin o günlerde çocuk olan sakinleri artık birer genç oldu; birçok mahalle sakini evini, işini kaybetti, hayatlar savruldu, o günlerdeki baskı nedeniyle kimisi de yaşamını yitirdi.”
Bin yıllık Roman Mahallesi ve UNESCO koruması altında olan Sulukule, Fatih Belediyesi’nin 5366 sayılı Yenileme Yasası’nın ‘en iyi ve ilk örneği olacağı’ iddiasıyla, 2006 yılında yıkılmaya başlandı. Yenileme Kurulu’nun 2007 ‘deki kararıyla onaylanan söz konusu projede, yaklaşık beş bin kişinin yaşadığı mahalle boş bir arsaymış gibi ele alandı.
Mahalle sakinleri evlerinden zorla tahliye edilirken, kentsel dönüşüm projesi UNESCO ile koruma kararları dikkate alınmadan hazırlandı.
