Gecekondu Önleme ve Kentsel Dönüşüm Bölgelerinde Tapu Harcı İstisnası

Gecekondu Önleme
Gecekondu Önleme

Gecekondu önleme ve kentsel dönüşüm bölgelerinde müteahhitlerce ve arsa sahiplerince yapılan taşınmaz satışlarında ve bu kişilerden yapılan taşınmaz alışlarında ödenen tapu harçlarının iadesi mümkün müdür?

492 sayılı Harçlar-Kanunu’nun 57.maddesinde; “Tapu ve Kadastro işlemlerinden bu-kanuna-bağlı (4)sayılı tarifede yazılı olanların, tapu ve kadastro harçlarına tabi olduğu” belirtilmiştir. (4) sayılı tarifenin 20(a) fıkrasında ise, gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden nispi harç ödeneceği hükme bağlanmıştır.

Anılan hükümler uyarınca, taşınmazların bir bedel karşılığı devrinde belli oranlarda hem alıcının hem de satıcının tapu harcı ödemesi gerekmektedir. Bu genel kuraldır.

Genel Kuralın İstisnaları

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’un 7.maddesinin 9.Fıkrasında;

“Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır.” hükmü bulunmaktadır.

Yine, 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 33. Maddesinde;

“Bu kanun hükümlerine dayanılarak yapılan ivazlı veya ivazsız devir, temlik, kamulaştırma, alım, satım, kira, geri alma, geri verme, ifraz, tevhit, tescil, cins değişikliği, rehin tesis ve terkini, ıslah, değişiklik, onarım, inşa ve ikmal gibi her türlü işlemler, sözleşmeler, beyannameler ve benzerleri, tasarruf bonosundan ve her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen yasa hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden;

Gayrimenkullerin ivaz (bedel) karşılığında devir ve iktisabının harca tabi olduğu,

Ancak 6306 sayılı Afet-Riski-Altındaki-Alanların-Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun ile 775 sayılı Gecekondu Kanunu uyarınca yapılacak devir ve tescillerin ise tapu-harcından müstesna olduğu,

Buna göre anılan kanun uyarınca yapılan gecekondu önleme ve kentsel yenileme uygulamalarının belirtilen istisnadan yararlanacağı anlaşılmaktadır.

Ancak, anılan hükümlere-rağmen kentsel dönüşüm ve gecekondu önleme bölgelerinde yapılan alış ve satışlarda mevzuata aykırı olarak tapu harcı tahsil edilmektedir. Bu şekilde kendisinden tapu harcı tahsil edilenlerin yapması gerekenler aşağıda açıklanmıştır:

Kimler tapu harcı iadesi isteyebilecektir?

Kentsel dönüşüm bölgesi ile gecekondu önleme bölgelerinde inşaat yapan müteahhitler ile
Arsa karşılığı inşaat sözleşmeleri uyarınca arsalarını müteahhitlere vermiş arsa sahipleri ve
Müteahhitlerden ve arsa sahiplerinden taşınmaz satın alanlar tapu harcı iadesi isteyebilecektir.
Tapu harcı iadesi hangi süre içinde istenebilir?

Tapu harcı iadesi, ihtirazı kayıt konularak yapılacak ödeme sonrası, harcın ödenmesinden itibaren 30 günlük süre içinde açılacak dava ile istenebilir.

Bu 30 günlük süreyi kaçıranlar ise;

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen düzeltme-şikâyet yoluyla geriye dönük 5 yıllık süre için tapu harcı iadesi isteyebileceklerdir.

Tapu harcının iadesi nasıl istenebilir?

Burada iki yol vardır:

Birincisi, tapu harcının ihtirazı kayıt konularak ödenmesi ve ödemeden itibaren 30 günlük süre içinde Vergi Mahkemesi’nde dava-açılarak iadesinin talep edilmesi.

İkinci yol; birinci yolu uygulamayıp süreyi kaçıranlar için,

Geriye dönük 5 yıllık süre içinde ödenen tapu harcının iadesi istemiyle önce ilgili vergi dairesine düzeltme başvurusunda bulunup,
Vergi dairesince 60 günlük süre içinde cevap verilmemesi veya talebin reddedilmesi üzerine şikâyet yoluyla Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurmaktır.
Gelir İdaresi Başkanlığı, şikâyet talebine 60 günlük süre içinde cevap vermez veya talebi reddedebilir. 60 günlük süreyi veya ret cevabını takip eden 30 günlük süre içinde Vergi Mahkemesi’nde dava açılarak iadesinin talep edilmesi gerekmektedir.

İade için hangi belgeler gereklidir?

a) Vergi (Tapu Harcı) Tahsil Alındısı

b) Tapu Senedi Fotokopisi

c) Riskli Yapı Belgesi

d) Riskli Yapı Muafiyet Belgesi

e) Sözleşme Örneği (Arsa payı karşılığı veya başka modellerle yapılmışsa o sözleşme)

Gecekondu Kanunu kapsamında veya kentsel dönüşüm bölgelerinde yapılan işler dolayısıyla düzenlenen sözleşmeler, kağıtlar, hak ediş ödemeleri vb. belgeler damga vergisinden istisna mıdır?

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 33. maddesinde hangi işlemlerin vergi, resim ve harçtan muaf olduğu belirtilmekte olup, bu Kanun kapsamında yapılan ihaleler dolayısıyla alınan ihale kararları, yapılan sözleşmeler, düzenlenen taahhütnameler, hak edişe ilişkin ödeme emirleri vb. kağıtların anılan Kanunun 33. maddesi kapsamında bulunup bulunmadığı hususunda ihtilaflar doğmaktadır.

Vergi Mahkemesi ve Danıştay kararlarında, anılan madde hükmünün genellikle geniş yorumlandığı görülmektedir.

Vergi hukuku alanında uzman vergi avukatı kişilerle çalışılması önemli olup, bu hususta gerekli liyakate sahip ekibimizle irtibata geçilebilir.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*