Genel Maksat Helikopteri Üretim Projesi Başlıyor

Türksilahlı kuvvetleri
Türksilahlı kuvvetleri

Milli Savunma Bakanlığı tarafından 80’li yıllarda yapılan çalışmada silahlı helikopter dahil küçük, orta ve büyük tip helikopter olmak üzere ihtiyacımız 720 adet olarak belirlenmiş ve başlangıçta 3 tip helikopteri de üretebilen firma/firmalar araştırılmıştır. Burada amaç farklı tip helikopterlerin tek firma ile iş birliği içinde Türkiye’de kurulacak bir ortaklık şirketi ile tedarik edilmesidir. Kurulan komisyon çalışmalarında böyle tek firma olabilecek adaylar; Amerikan Beli, MDHC Mc. Donnell Douglas Helicopter Company, Sikorsky, Avrupa’da Aerospatiale MBB, Agusta, Westland olarak bulunmuştur.

Helikopterlerin imalat yeri olarak önceleri Kara Kuvvetleri’nin 901. Uçak Ana Depo ve Fabrikası düşünülmüş ise de bu kuruluşun ana görevinin bakım onarım olması bu fikirden vazgeçilmesine neden olmakla beraber o tarihlerde Türk-Amerikan Savunma Sanayii’nde iş birliği çerçevesinde, Amerikan Yabancı Askeri Satışlar (FMS) kredisinden desteklenen 60 helikopterden ibaret bir montaj ve imalat programı yürütülmüştür.

Genel maksat helikopterlerinin 10 adedi hazır alım olarak yapılacaktı. 1988 yılında karar aşamasına gelen bu ihtiyacın 6 adedi için S-70A Black Hawk (UH-60) seçildi ve bu helikopterler 1989 yılı başında Jandarma Genel Komutanlığına teslim edildi.

200 adet Genel Maksat Helikopteri üretimi projesi için teklif veren firmalar 15 Temmuz-15 Ağustos 1990 tarihlerinde Doğu Anadolu’da gerçekleştirilen 5’er günlük programlarla helikopterlerinin yeteneklerini gösterdiler. Testler genelde, Türkiye’nin coğrafi yapısı açısından çok önemli olan yüksek irtifa ve yüksek sıcaklık (Hot & High) uçuş performanslarını değerlendirirken, aynı zamanda da tek ve çift motor ile uçuş kabiliyeti (ileri, yana ve geriye doğru, yükselme, sabit irtifa, tek motorla iniş vb.), manevra kabiliyeti, görev özellikli uçuş kabiliyeti, gece uçuş kabiliyeti, birlik nakil kabiliyeti (iniş/biniş kolaylığı, atışlar, uzun menzilli uçuş vb.), ambulans amaçlı (medevac) kullanım kabiliyeti, arama kurtarma (SAR) kabiliyeti ve sahra bakım/onarım kolaylığı (paller, tekmotor ve dişli kutusu söküp takma) gibi kullanım ihtiyacına yönelik önemli performans özelliklerini değerlendirmeye yönelik olarak yapıldı.

Savunma Sanayi Müsteşarlığı Eylül 1992’de verdiği kararında genel maksat helikopteri alımı/üretimi için Sikorsky Aircraft üretimi Black Hawk helikopterini seçmiştir. Belirlenen ihtiyaç miktarlarına göre 3 taburlu 1 alayın havadan taşınması düşünülürken sözleşme görüşmeleri 25 hazır alım 50 ortak üretim olacak şekilde 75 helikopter için yürütülmeye başlanmıştır. Bu durumda 75 piyade mangası veya yaklaşık 1 taburun taşınmasına yetecektir (Black Hawk’lar ABD Kara Kuvvetleri’nin 1 piyade mangasını taşımak üzere şekillendirilmiştir-ABD Kara Kuvvetleri Dergisi Aralık 91 sayısı). Ayrıca Black Hawk’lar Türkiye’deki ihaleye koltuk sayısı arttırılarak 20 kişiyi taşıyacak hale getirilerek katılmıştır. Görüşmeler neticesinde 08.12.1992 tarihinde 45 S70A-28 model helikopter hazır alım (32 adedi Jandarma) 50 ortak üretim olacak şekilde 1.1 milyar USD’lik anlaşma imzalanmıştır. Anlaşma ilave 55 adet helikopterin daha üretimini içeren bir opsiyon da içermektedir. Acil ihtiyaç olarak tanımlanan helikopter tedariki yaklaşık 5 senede tamamlanmıştır.

Savunma Sanayi Müsteşarı Vahit Erdem’in proje ile ilgili açıklaması “Kontratın 45 helikopterlik ilk bölümünün toplam tutarı 435 milyon dolardır. Ancak, helikopter konfigürasyonunda meydana gelebilecek değişikliklerin ve helikopter için tedarik edilecek özel görev teçhizatı listelerinin Genelkurmay Başkanlığı’nca belirlenmesini ve yedek parça ve yer destek teçhizatı listelerinde ihtiyaç duyulacak ayarlamaların yapılmasını takiben kontrat bedelinin 500 milyon dolar seviyesine yükselmesi beklenmektedir.

50 helikopterin Türkiye’de ortak üretimini öngören ikinci bölüm kontrat bedeli ise 497 milyon dolardır. Bu bölümün yürürlüğe girmesi öncesinde helikopter konfigürasyonunda yapılacak değişiklikler ve helikoptere ait özel görev teçhizatı listelerinin belirlenmesini takiben ortak üretim toplam bedelinin 610 milyon dolara ulaşması beklenmektedir.

Doğrudan alımı yapılacak 45 helikopterin Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslimatı, kontratın ilk bölümünün yürürlüğe girişini takip eden 9 ay içerisinde tamamlanacaktır. Türkiye’de ortak üretimi gerçekleştirilecek 50 adet helikopterin teslimatı ise, kontratın ikinci bölümünün yürürlüğe girmesini takip eden 5 yıl içinde tamamlanacaktır.

Bu arada, doğrudan alım yoluyla tedarik edilecek 45 Black Hawk’ın ilk 5 adeti Jandarma Genel Komutanlığı’nın acil ihtiyaçlarının karşılanmasını teminen yapılan “Ek Anlaşma” çerçevesinde 1992 Aralık ayının son haftasında Türkiye’ye getirilmiş ve 31 Aralık 1992 tarihinde, yani ana kontratın imzalanmasından 21 gün sonra Jandarma Genel Komutanlığı’na teslim edilmiştir.” şeklindedir.

45 helikopterin teslimatı 1994 yılı içinde tamamlanmış ve toplamda 51 Black Hawk helikopteri teslim edilmiştir.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*